Bossen der onverzettelijken – onderduikershol bij Drie

In Almere staat zo’n bos, het Bos der Onverzettelijken, als eerbetoon aan de verzetsstrijders die in de Tweede Wereldoorlog door de Duitsers zijn gefusilleerd. In dat bos, dat zelf de oorlog niet heeft meegemaakt, kom ik nog terug. Maar eerst laat ik twee bossen zien op de Veluwe, waar tijdens de oorlog die onverzettelijken,  of noem het onbuigzamen – in ieder geval zij die niet wilden buigen voor de Duitse onderdrukking – een deel van hun verzetsactiviteiten uitvoerden. Zoals het laten onderduiken van Joden, arbeidsweigeraars, verzetstrijders en geallieerde piloten.

Bij het buurtschap Drie in de gemeente Ermelo ligt zo’n plek, die in 2008 aan de vergetelheid werd onttrokken. Met gekleurde palen is de omtrek van het hol en zijn gangen zichtbaar gemaakt. De groene palen geven aan waar de leefruimte en de slaapplaatsen van de onderduikers zich bevonden. De blauwe palen markeren de ingangen en de rode staan langs de vluchtgang, die vanaf de leefruimten zo’n 75 meter het bos inliep.

In het begin van 1943 werd het in het diepste geheim gegraven om gezochte landgenoten en Engelse piloten uit de handen van de Duitsers te houden. Honderden kruiwagens met zand moeten eruit gekomen zijn en dat zand moest goed verstopt worden onder de bladeren in het bos om ontdekking te voorkomen.

Medewerking van de bosopzichter was onontbeerlijk, want naast het zand dat moest verdwijnen, moest er een hectare aan bomen gekapt worden om het hol en zijn gangen met hun hout te ondersteunen.

In juli 1944 werd het hol door de Duitsers ontdekt, maar tijdens de nachtelijke overval wisten de dertien onderduikers die er zaten, via de vluchtgang in de donkere nacht te ontkomen. Het hol werd doorzeefd met kogels door de Duitsers, maar de vogels waren reeds gevlogen.

Ook de volgende dag wisten de vluchtelingen uit Duitse handen te blijven. Mede doordat één van de hondenbegeleiders de honden – die linea recta in de richting van het nieuwe onderkomen van de vluchtelingen liepen – op een dwaalspoor wist te brengen.

In een geluidsdocument op Youtube vertelt de heer Van de Beek, bewoner van de boerderij ‘Drie’, het hele verhaal over de totstandkoming van en de gebeurtenissen rond het onderduikershol van Drie.