Rijdend over de A6 ter hoogte van Emmeloord heb ik me vaak verbaasd over een langwerpige heuvel die daar ligt, van een meter of tien hoog en honderd lang, in het verder volstrekt laag en waterpas gelegen landschap van de Noordoostpolder. Wat doet dat ding daar, waartoe dient het? Die vraag stel ik me een keer en een volgende keer nog eens en daarna word ik echt nieuwsgierig; dan blijft het me bezig houden tijdens de rest van de rit en google ik onmiddellijk naar het antwoord als ik weer thuis ben.
Die heuvel blijkt het restant van een voormalige vuilstortplaats te zijn. Een vuilnisberg, opgevuld met zand en aarde, overdekt met een laag gras en in gebruik als golfbaan. Geflankeerd door een mooi kunstwerk, zo bleek, met de in deze streken iets te vaak gebuikte naam….: Het baken.
Het kunstwerk is van Maarten de Reus, in wiens werken ruimtelijkheid een grote rol speelt, zo zegt hij zelf op de site van Flevoland Erfgoed. Wat je ziet is vooral afhankelijk van de positie van waaruit je het beeld bekijkt, volgens de beschrijving op de site, en zo heb ik het ook ervaren, toen ik er afgelopen zondag op een bijna vrieskoude, maar zonnige najaarsdag omheen liep.
Als je om het werk heen loopt veranderen de vormen en met een beetje fantasie lijkt het alsof het beeld om jou draait en niet andersom. En bij deze late, laagstaande en felle najaarszon zie je met je positie ook de oorspronkelijk wat vlakke gele tint van het werk veranderen. Die wordt harder, feller of verzadigder met het perspectief dat je inneemt, afhankelijk van de richting van het licht, de lange schaduwen die geworpen worden en contrasteert prachtig met de blauwe hemel die erboven staat …als je de zon maar van de zijkant hebt….
Het beeld is beweeglijk als een vlam, de vorm verandert steeds: van harde rechte, bijna diagonale lijnen…
…naar ronde, gebogen en speels naar boven slingerende stalen netten….
Aanzicht van de heuvel, de afgedekte vuilstortberg, maar gezien vanaf de andere kant dan waar het kunstwerk staat. Waarom ik deze eerst laat zien, laat zich wel raden bij de laatste foto van dit blog.
Bovenop de heuvel – ik schat in op een meter of acht boven zeeniveau – ligt een deel van de omliggende golfbaan. Een golvend landschap, als de woelige baren van de Zuiderzee….ontleent de golfsport daaraan soms zijn naam?
En hier zie je hoe onvoordelig het kunstwerk eigenlijk is weggezet. Ingeklemd tussen het lage deel van de golfbaan, een parkeerplaats, een aantal elektriciteits- of ketelhuisjes of iets dergelijks en dan pas die grote, afgedekte en tot golfbaan omgevormde vuilnisheuvel. Als ik het goed begrijp is de opdracht voor het kunstwerk destijds uitgeschreven door het afvalverwerkingsbedrijf hier aan ‘Het Friese pad’. Op de keuze voor dit kunstwerk valt niets af te dingen, maar had er echt niet nóg iemand kunnen meedenken over de plek waar het geplaatst zou worden en vooral…..over wat daar omheen zou komen……?
Meer over Maarten de Reus, de kunstenaar achter dit werk, op zijn CV.