Ik was er vorig jaar al eens geweest, op de voormalige vliegbasis Soesterberg, in de veronderstelling dat er wandelroutes over het terrein liepen, maar die kon ik toen niet vinden. Uiteindelijk resulteerde dat in een bezoek aan het naast de vliegbasis gelegen Landgoed de Paltz. Toen onlangs een vriend van me vertelde dat er wel degelijk wandelroutes over het voormalige defensieterrein lopen heb ik het deze week nog eens geprobeerd en in eerste instantie………kon ik ze weer niet vinden. Misleid door de hartelijke ontvangst van deze entree, kwam ik opnieuw uit op de startbaan van de voormalige vliegbasis en….. die steek je over zonder ergens uit te kunnen wijken en je bent zo weer van het terrein af. Maar nu had ik wel de zon in de goede hoek om eindelijk eens een fatsoenlijke foto van de startbaan te nemen.
De startbaan zelf is verboden gebied. Niet omdat er nog vliegtuigen opstijgen, maar omdat het tegenwoordig beschermd natuurgebied is. Defensie en natuur, natuur en defensie….dat moet een soort haat-liefde verhouding zijn, maar die twee hebben altijd wel wat gehad samen.
Hier ligt één van de grootste aaneengesloten gebieden met ‘schrale graslanden’ van Europa, zeggen de borden die er geplaatst zijn. Bijzonder detail is, dat deze graslanden ‘schraal’ geworden zijn, omdat de luchtmacht destijds bewust is gestopt met ze te bemesten. Het volle, bemeste gras trok vogels aan die bij onraad het luchtruim kiezen en zo in de motoren van de opstijgende straaljagers werden gezogen. Nadat defensie de bemesting stopte en de grond na jarenlang hooien schraal werd, trok het alleen nog vogels die op de grond broeden, zoals leeuweriken. En dat soort vogels duikt bij schrik weg op de grond en vormt dan geen gevaar meer voor het vliegverkeer.
“Probleem opgelost!” staat er dan ook triomfantelijk onderaan de tekst op het bord bij de startbaan.
Maar ik moest terug, hier was duidelijk geen wandelroute te vinden. Op de terugweg zag ik dat de ‘Local Hero’ van Soesterberg er zijn ‘footprint’ had achtergelaten. Kan van alles zijn. Ooit een film met een al oude Burt Lancaster – voor de jongere lezer: Burt Lancaster was bij leven een acteur, geen type oorlogsvliegtuig -, waarbij Mark Knopfler de soundtrack heeft gemaakt; Bruce Springsteen heeft een gelijkluidend nummer gemaakt; er schijnt een kapper te zijn met deze naam in Soesterberg, maar de afbeelding doet me eerder denken aan een underground bandje. Eén ding is zeker, de sticker trok mijn aandacht heeft me nieuwsgierig gemaakt. Wie komt er met uitsluitsel?
Toch maar eens op een kaartje gekeken bij de ingang van het terrein en de wandelroutes blijken te beginnen op het terrein van het Nationaal Militair Museum. Gevonden dus.
Voorbij alle militaire voertuigen kwam ik aan bij Gebouw 45; het oudste luchtvaartgebouw van Nederland. Neergezet in 1910-1911 ‘als showroom en ‘perscentrum’ voor de ‘Maatschappij van Luchtvaart van Verweij en Lugard’. Twee Haagse autohandelaren die de twee Nederlandse vliegvelden in Soesterberg en Ede bezaten.
In de jaren erna heeft het gebouw vele verbouwingen ondergaan en zelfs nog gediend als theehuis, maar bij de bouw van het Nationaal Militair Museum onlangs is het volledig in de oude staat hersteld.
De Escher-achtige afbeelding rechts is het trappenhuis dat naar de balkons leidt, waarvandaan je overzicht hebt over het hele vliegveld.
Dan op weg naar de wandelroute over het munitiepark. Ik ben er niet geheel zeker van dat dit een munitiedepot is, maar het ligt goed verscholen en wordt overwoekerd door de natuur.
Van onderstaande locatie ben ik dat wel.
Ze worden ‘iglo’s’ genoemd. Vanwege hun vorm, maar ze zijn waarschijnlijk zo genoemd vanwege de associatie met hun werkelijke naam, die afgekort ESKIMO luidt (Explosive Safety Knowledge IMprovement Operation). Het zijn munitieopslagplaatsen, geheel gebouwd naar NAVO standaarden. Met een ecologisch dak, maar dat heeft meer met camouflage te maken, dan met de verkoelende eigenschappen van een begroeid dak.
Het munitiepark is een prachtig natuurgebied geworden, waar buizerds, reeën en vossen leven. En vanuit de historie staan er nog wat betonnen geschutshuisjes die binnen de huidige context prima als wildobservatieposten (WOP’s) gebruikt kunnen worden.
Tja, en defensie is organiseren en vooral controleren. Met een slimmigheid hebben ze de vogelstand langs de startbaan naar hun hand kunnen zetten, zodat die geen gevaar meer kon opleveren voor hun straaljagers. Zo dachten ze ook de paddentrek over het terrein te kunnen reguleren.
Pad 301 moest langs deze route. Pad 302 vanzelfsprekend rechts ernaast en pad 300 links ervan. “Nooit geschoten is altijd mis….”, zeggen ze bij defensie, maar ik betwijfel of dit ze echt gelukt is.
Terug uit het munitiepark en weer bij het Nationaal Militair Museum. Een imposant gitzwart gebouw. Een ramp voor fotografen als de zon fel schijnt en ik moet er nog eens omheen lopen om te bekijken of en hoe ik daar nog een paar mooie platen van kan maken. En voor kleine en grote jongens staat het terrein bezaaid met oude legerjeeps, tanks, straaljagers en binnen hebben ze daar nog veel meer van.
Rond het museum en op het hele terrein wordt veel aandacht besteed aan de natuurlijke herinrichting van de omgeving. Wat nu nog een geheel is van vele zanderige perkjes met hier en daar wat klimtoestelen, zal over twee jaar een uitgestrekt en kleurrijk begroeid park zijn.
Doe niet als ik, maar bereid je voor op de wandeling op de site:
http://www.utrechtslandschap.nl/routes/wandelen/munitiepark-soesterberg
En voor meer informatie over het Nationaal Militair Museum: