De heksen van Schokland

Lees, luister en huiver bij deze Zuiderzeevertelling over de Heksen van Schokland. Ondersteund door soundtracks uit de library van DJ Etmet. Lees op deze site het verhaal en beluister gelijktijdig de muziekscores op de site van

DJ Etmet

Proloog: De vele gedaanten van Joost

Aan de kansel spreken de predikers zijn naam uit in ontzag, afgrijzen of allebei. En zij noemen hem Beëlzebub, Azazel, Lucifer of Satan.
Alleen de vertellers van volksverhalen, vaak dwaze oude mannen die menen de wijsheid in pacht en de hele wereld gezien te hebben, lijken de ernst van zijn slechtheid niet te willen vatten. Zij verhalen gekscherend over Joost, Droes, Drommel of….Doivelke. Groteske en veel te luchtige benamingen voor Hem die in de vele gedaanten waarin hij zich openbaart zoveel slechtheid, blinde paniek en verlammende angst veroorzaakt.
Wees alert! …op onheilspellende lichten aan de horizon of in de steeg; op vertekeningen in de atmosfeer die lijken op een grote gemene harige bok met lange kromme horens; op het akelige gegiechel van een vadsig kereltje met horens, staart en paardenpoten; op het plotseling voor uw voeten wegschieten van een magere reumatische en naar zwavel stinkende hond. Waar Hij komt, in welke manifestatie ook, is het onheil groot, gruwelijk en niet te beschrijven…..en meestal voorbereid door zijn helpers…..

De heksen van Schokland

Ook de helpers van Joost kennen vele gedaanten en zij wisselen ervan, zoals u en ik van jas. Maar niet om zich te beschermen tegen kou, storm of regen. Integendeel, dat zijn de weersomstandigheden waarbij ze juist naar buiten gaan en elkaar treffen, zoals hier, op de zuidpunt van het eiland Schokland, waar ze hun uitbundige, morbide bezemdansen dansen rond het helse vuur dat zij stoken in…..

….de motketel. De Vuurplaat, zoals de zuidpunt heet, is een verzamelplaats voor heksen, spoken en tovenaars uit alle plaatsen rond de Zuiderzee. Toverkollen uit Saewald, tovenaars uit Marken; heksen van Urk, Harderwijk, Wieringen en ook die van Molkwerum. Een akelig gezelschap, heusch,  dat je maar beter kunt mijden.

Wanneer de heksen rond de motketel dansen, komen de Schokkers niet buiten. Zij schuiven een stoel voor de deur en zitten samen bijeen voor de heerd en wachten daar tot de giftige dampen van de motketel buiten weer zijn opgetrokken. Niet dat ze dan helemaal veilig zijn voor het heksengebroed. Bij een oud vrouwtje gebeurde het, dat in de veilige beslotenheid van haar huisje er plots een Marker bij de heerd zat. Niemand had hem zien komen, hij was er ineens. Hij sprak niet, zat daar maar, keek grimlachend om zich heen en deed verder niemand kwaad. Maar zijn aanwezigheid was van een ijzige geheimzinnigheid en plots……was hij weer weg en danste hij buiten het zicht van de Schokkers zijn partijtje mee rond de motketel. Nee…..als de heksen van Schokland buiten zijn, blijven de Schokkers binnen…….

Ja, ja…..de Schokkers, die blijven wel binnen als de heksen rond de motketel dansen, maar natuurlijk liggen er ook vissers uit andere plaatsen aangemeerd in de haven van Schokland. En die zijn niet snel onder de indruk van wat zij als ouwe wijvenverhalen beschouwen….

Zoals een Harderwijker schipper, die ongeveer hier, ter hoogte van de Havenmeesterswoning, zijn schip had liggen, nadat hij bij slecht weer zijn toevlucht had gezocht in de Schokker haven. Blij dat hij veilig het land had bereikt ging hij zich verpozen met andere zeelui, tot laat in de avond. Maar hoe gezellig ook het samenzijn, aan alles komt een eind en de schipper moest weer terug aan boord…..

Hij hoefde niet ver en het pad werd fantastisch verlicht door de maan, die spookachtig scheen achter wilde wolkenflarden die elkaar door de hemel najoegen. De schipper, die anders niet snel onder de indruk was van natuurverschijnselen als sinister maanlicht en woeste wolkengevechten, voelde dat zijn hart sneller klopte dan gewoonlijk en naarmate hij zijn schip naderde zag hij de dingen minder nauwkeurig dan anders en ook wat hij hoorde kwam vervormd bij hem binnen……iets speelde met zijn waarneming, met die van zijn ogen en zijn oren…..en dat werd sterker en sterker naarmate hij dichter bij het schip kwam….. Gelukkig was hij bijna aan boord en kon hij gauw naar kooi gaan, dacht hij zichzelf geruststellend………

Over wat daarna gebeurde lopen de meningen uiteen. Of de schipper werkelijk op zijn schip is geweest, is niet duidelijk. Hij werd schreeuwend aangetroffen op de kade, ver van zijn schip. De Duivel was aan boord, schreeuwde hij, terwijl hij naar zijn hoofd greep en met zijn ogen rolde. Hij had Hem gezien en gehoord; een scharminkelige hond met een akelige hese blaf en felrode ogen, die grommend zijn bovenlip naar hem had opgetrokken en hem dreigend belette om aan boord te komen. De dappere Schokkers die hun beschermende huizen hadden verlaten om de schipper te hulp te snellen, klommen aan boord om de Duivel te bevechten, maar troffen niets meer aan. Joost was gevlogen……. Toen het schip veilig was kon de schipper eindelijk naar kooi, volledig weer bij zijn positieven, en hij deed die nacht geen oog dicht. Daarna heeft hij zich nooit meer laten zien op Schokland als de motketel gloeide.

Gelukkig, dit liep goed af en als Schokland nog bestond, zouden de Schokkers het er nog regelmatig over hebben. Natuurlijk waren er ook spotvogels op Schokland, die vind je overal, van die mensen die nergens ontzag voor hebben, die sarcastisch vroegen of de Duivel soms blafte tegenwoordig…….en ze herinnerden er fijntjes aan dat er op Schokland een hond leefde…waar niet?

En inderdaad, er leefde maar één hond op Schokland, dat is waar, maar die ene was er dan toch en al zo lang men zich kon heugen. Hij was oud, zo oud dat niemand precies zijn leeftijd wist en wanneer dit beest blafte klonk het schor en akelig en hij was rimmetiekig, verweerd en had schroeiplekken…..en een enkeling vroeg zich stilletjes af…….van de motketel…???

Vrij naar het verhaal ‘Schokland’ op de site Hendrik van Grietjen.