Sint Jan in Laren

Het begon allemaal met een verdwaalde pelgrim op een heuvel ten zuiden van het gehucht Laren, die terugkeerde uit het Heilige Land in 893 en een zilveren kistje bij zich droeg met daarin de beenderen van Johannes de Doper, ook wel Sint Jan genoemd. Bovenop de heuvel werd hij overvallen en om het leven gebracht door struikrovers, die het kistje ter plekke leegschudden en ermee vandoor gingen.

Niet veel later werden het lichaam van de monnik en de resten van Sint Jan gevonden door een Larense schaapherder. Maar de botjes van Sint Jan zaten vast in de grond en wilden niet loslaten. Pas nadat de dorpelingen op die plek een mis opdroegen kwamen ze los uit het zand en konden ze naar het dorp worden gebracht.

Sindsdien heet de heuvel de Sint Jansheuvel: een plek waaraan vele wonderen zijn toegeschreven.

Op de heuvel werd een kerk gesticht, de Sint Janskerk. Die stond daar tot tijdens de Reformatie in 1586 de toen heersende protestanten de kerk afbraken om te voorkomen dat er nog katholieke diensten gehouden werden. Maar de plek bleef in gebruik als begraafplaats en was eindbestemming van vele ‘doodwegen’ in het Gooi.

En een plek waaraan zoveel wonderen zijn toegeschreven sluit je niet zomaar af. Het bleef een bedevaartbestemming en dat kon wel wat organisatie gebruiken. Uiteindelijk leidde dat in 1822 tot een door de regering erkende Sint Jansprocessie, de enige in Nederland boven de rivieren. En die wordt nog altijd ieder jaar op de zondag voor Sint Jansdag (24 juni) gehouden.

De huidige kapel op het kerkhof dateert van 1892. In één van de gebrandschilderde glas in loodramen staat het gemeentewapen van Laren. Niemand weet waar die S voor staat, daar doen veel speculaties over de ronde.

Een lokaal politicus herkent er de S in die gevoerd wordt door het Leger des Heils: de S van Salvation. Sindsdien ziet hij de heilsoldaten als vertegenwoordigers van zijn dorp, maar electoraal heeft zijn visie hem nog geen heil opgeleverd.

Johannes de Doper, nu en profil en met aan zijn voeten het Lam Gods. Dit beeld stond vroeger boven de ingang van de Waterstaatkerk in Laren, die in 1924 plaats maakte voor de huidige basiliek op de Brink in Laren.

Daarna is het verhuisd naar het Sint Janskerkhof, waar het ook al op verschillende plekken heeft gestaan. Een bekend Larens historicus noemt het dan ook het meest verplaatste beeld in Laren. Nu staat hij links van de ingang van de kapel en als ik nog eens goed naar deze foto kijk staat hij daar heel strategisch. Vanuit de hemel, precies langs zijn staf kan gecontroleerd worden wie de kapel allemaal betreden om een kruisje te slaan voor Johannes….de boekhouding daar zal nu inmiddels wel kloppen.