Vergane schepen

Eén van de bezwaren die ik altijd had tegen wonen in de Flevopolder was: het heeft nauwelijks geschiedenis. Ik ben opgegroeid in een oud Goois schildersdorp en mis nog altijd de sfeer die het voor mij had door zijn historische panden, zijn oude Brink en de verhalen die erbij horen.

De geschiedenis van het deel van Flevoland waar ik uiteindelijk toch ben gaan wonen, begon ergens in de jaren zestig van de vorige eeuw. Die is dus zo oud als ik zelf ben en ik ben nog altijd geneigd om alles wat ik zelf ooit gebouwd heb zien worden ‘nieuwbouw’ te noemen. En helaas: de ‘nieuwbouw’ hier heeft te weinig verrassende elementen om die ontbrekende sfeer van geschiedenis te compenseren. Maar dan heb ik het over zichtbare geschiedenis, over die van boven de grond.

Onder de grond echter, in de bodem, zijn de vroegere IJsselmeerpolders een Walhalla voor archeologen. Omdat de Zuiderzee niet altijd zee is geweest, maar een gebied met in de loop van de historie wisselende landschappen onder invloed van het water. Zoet water, zout water, soms moeilijk begaanbaar gebied en soms zelfs bewoond tot ergens in de dertiende eeuw de Zuiderzee er na een zoveelste stormramp definitief zijn plaats innam.

Er zijn tientallen sporen gevonden van nederzettingen uit de prehistorie, maar ook uit de middeleeuwen en soms lagen daar zelfs ‘archeologische objecten’ uit recentere tijden  bovenop: scheepswrakken.

Rond de 435 scheepswrakken zijn er gevonden bij de inpoldering van de IJsselmeerpolders. Bij de vroegste inpolderingen, die van de Noordoostpolder, zijn veel van die wrakken verdwenen. Maar in de jaren tachtig van de vorige eeuw kwam men tot het inzicht dat deze wrakken van  archeologische waarde zijn en besloot men ze na onderzoek weer te bedekken met aarde en de vindplaats te markeren met een blauw witte paal met daarop een oranjerood zeilschip.

De scheepsmarkering op de foto staat tegenover het Hulkesteinse bos en markeert de plek, onder de heuvel achter de markering, waar een 16 meter lang ‘waterschip’ ligt, dat rond 1525 na Christus is vergaan.

Waterschepen waren vissersschepen, voorzien van een ‘bun’. Een compartiment in het schip dat gevuld was met water en waarin de gevangen vis levend getransporteerd kon worden naar de thuishaven.

En een kleine kilometer verderop, in de Laakse Slenk, is een Kogge aangetroffen. Een handelsschip uit de vroege middeleeuwen, dat gezonken is rond 1334 na Chr.

Deze palen geven de vindplaats en de grootte van  het gevonden wrak aan. Op basis van de informatie die dit scheepswrak opleverde en de resultaten van archiefonderzoek, is dit schip op authentieke wijze nagebouwd tot een varende replica. Met ligplaats aan de Koggewerf in Kampen:  De Kamper Kogge Klik op de link en je ziet één van de vele filmpjes die er op Youtube staan over dit blijkbaar toch redelijk bekende schip.

Soms staat zo’n oranje  scheepsmarkering midden in of aan de rand van een woonwijk. Dat speelt met het morbide deel van mijn fantasie. Niet alleen het schip verging,  maar het nam schipper en scheepsmaat met zich mee. Het idee dat er mensen wonen, bijna bovenop de plek waar lang geleden een schip verging en de bemanning zijn leven verloor…..en dat wij polderaars hun rust verstoren door uitgerekend daar te gaan wonen en recreëren. Dan komen scenes uit films als  ‘The Fog’ en ‘Poltergeist’  weer bij me boven.

En de gedachte…..als Stephen (King) en Steven (Spielberg) nu eens de handen ineen slaan en dit gegeven uit de Zuiderzeegeschiedenis uitwerken tot het scenario van een fantastische horrorfilm…..desnoods met Frank Lammers in de hoofdrol. Een zwaar offer, maar ik wil ze er wel mee helpen. Ik woon hier nu toch: die film wil ik zien!